Akademik Veri Yönetim Sistemi
Büyükkantarcı Tolgay S., Bektaş K.(Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2209-A - Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı, 2024 - 2025
Günümüzde dünyada günlük yaşamımızda tüketimin ve ihtiyaçların karşılanması amacıyla yapılan üretimin gerçekleştirilebilmesi için enerji çok önemli rol oynamaktadır. Ülkemizde enerji ihtiyacı çoğunlukla ithalat yolu ile karşılanmaktadır. Bu da enerji de dışa bağımlı bir ülke olduğumuzun bir göstergesidir. Bununla birlikte Türkiye’de fosil yakıtlarda kömür başta olmak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarından rüzgâr enerjisi, güneş enerjisi ve biyokütle yoluyla enerji üretimi gerçekleştirilmektedir. Üretmiş olduğumuz enerjinin toplam ihracat içindeki payı incelendiğinde hükümetlerin verecekleri teşviklerle enerji üretimin dışa bağımlılığın azalacak olması cari açığa olumlu yönde etki yapacaktır. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin en büyük problemi İhtiyaç duyulan enerjinin büyük bir çoğunluğunun ithalat yolu ile temin edilmesi sonucunda cari hesaplarda açığın artmasına sebep olmaktadır. Bu nedenle enerji ithalatının azaltılması için yapılacak olan politikalar önem arz etmektedir.
Bu çalışmanın amacı; Türkiye’deki enerji kaynaklarının üretim ve tüketim miktarlarının, kullanılan enerji kaynaklarından özellikle yenilenebilir enerji kaynaklarının üretim ve tüketim oranları ile karşılaştırma yapılarak dış ticarete etkisini incelemektir. Bu amaç ile 2000-2022 yılları arasında Türkiye’deki enerji ithalatı, enerji tüketimi, Türkiye’de üretilen yenilenebilir enerji üretimi ve enerji ihracatı verileri kullanılarak, Türkiye açısından yenilenebilir enerji üretimi ve tüketiminin dış ticarete etkisi araştırılacaktır. Araştırmada yöntem olarak birim kök, ARDL ve nedensellik testleri kullanılarak değişkenler arasında uzun ve kısa dönemli ilişki olup olmadığı incelenecektir.
Elde edilecek sonuçlara göre, enerji talebinin karşılanmasında ithalat oranlarının düşürülmesi amacıyla uzun dönemde ülkemizde yenilenebilir enerji kaynakları üretiminin arttırılması için yapılması gereken teşvik uygulamaları hakkında bir fikir verecektir. Bu konuda hükümetlerin atacağı adımlar ve yenilenebilir enerji kaynağı üretimi için yapılacak yatırımlar önem arz etmektedir.
İncelenen literatürde çok güncel olan yenilenebilir enerji, üzerinde çok çalışılması gereken bir konu olduğu gözlemlenmiştir. Özellikle enerji kaynaklarının ithalat yolu ile elde eden ülkelerde büyüme ve kalkınma sorunu ile karşı karşıya kalmaktadır. İncelenen çalışmaların çoğunluğunda enerji ithalatı ile cari açık arasındaki ilişkinin incelendiği görülmüştür. Çalışmamızda yenilenebilir enerji üretiminin dış ticarete etkisinin dâhil edilmesi çalışmaya özgünlük katmaktadır.
Bu proje Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO Dış Ticaret Programı öğrencisi olarak üniversitemizin Birleşmiş Milletler kalkınma hedefleri doğrultusunda sürdürülebilirlik çalışmalarına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. BM’in sürdürülebilir kalkınma amaçları arasında yer alan “erişilebilir ve temiz enerji” hedefine ulaşabilmek amacıyla yenilenebilir enerjinin küresel enerji kaynakları içindeki payının arttırılması için ülkemizin koyacağı hedeflerin belirlenmesi gerekmektedir. Ulaşılacak sonuçlar ile Türkiye’nin kalkınma ve büyüme stratejilerinde yenilenebilir enerji tüketim ve üretiminin dış ticarete katkısı tespit edilerek yenilenebilir enerji kaynaklarının üretilmesinin teşvik edilmesine dair politika önerilerinde bulunulacaktır.