Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.7, sa.1, ss.70-85, 2025 (Hakemli Dergi)
Bu çalışma, İbn Teymiyye’nin insan fiilleri konusundaki yaklaşımını ele almakta ve onun İslam düşüncesindeki özgün konumunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. İbn Teymiyye, Hanbelî mezhebi içerisinde yetişmiş olmakla birlikte, geleneksel görüşlere eleştirel bir bakış getirmiş ve özgün bir düşünce sistemi geliştirmiştir. Cebriyye’nin insan iradesini tümüyle reddeden görüşü ile Kaderiyye’nin insanı tamamen özgür gören anlayışı arasında orta bir yol benimsemiştir. Ona göre, Allah’ın ilmi ve kudreti her şeyi kuşatır; ancak insan, tercih yapabilme yetisine sahiptir. İnsan fiilleri, onun iradesiyle meydana gelir; fakat bu fiillerin yaratılması Allah’a aittir. Araştırmada, İbn Teymiyye’nin akıl ve nakil arasında kurduğu denge esas alınarak meseleye yaklaşılmıştır. Çalışmanın yöntemi, literatür taraması ve metin çözümlemesi olup, onun kader anlayışının klasik yaklaşımlara eleştirel bir alternatif sunduğu ortaya konmuştur. Sonuç olarak İbn Teymiyye’nin görüşleri hem insanın sorumluluğunu hem de Allah’ın mutlak kudretini esas alarak İslam düşüncesinde dengeli bir kader tasavvuru geliştirdiğini göstermektedir.