Türk Sanat Tarihi Araştırmalarına Bir Katkı: Muhammed b. Kalavun Dönemi Memlûk Mimarisi


Creative Commons License

YİĞİT R.

Ortaçağ Araştırmaları Dergisi, vol.5, no.1, pp.143-159, 2022 (Peer-Reviewed Journal) identifier

Abstract

Bu çalışma, Muhammed b. Kalavun Dönemi mimarisi hakkında genel bir değerlendirme mahiyetindedir. Kaynakların ittifakıyla birçok yönden Memlûk tarihinin en önemli sultanı olarak gösterilen Muhammed b. Kalavun, hem sayı ve çeşitlilik hem de içerik ve estetik bakımından Memlûk mimarisine ve imar tarihine başka bir boyut getirmiştir. Onun yaptırmış olduğu meydanlar, su kemerleri, kasırlar, köprüler, camiler, medreseler ve hankahlar başta olmak üzere farklı türde ve farklı amaçlara hizmet için inşa edilen yapılar, adeta ülkenin dört bir tarafını kuşatmıştır. Muhammed b. Kalavun bir taraftan önceki dönemlerde yapılmış olan eserlerin ihyası için çaba sarf ederken, diğer taraftan yeni eserler imar etmek için büyük kaynaklar ayırmıştır. Önemli Memlûk tarihçilerinden biri olan Makrizî, sultanın imara tahsis ettiği günlük bütçenin 80.000 dirhemin üzerinde olduğunu yazmaktadır. Fatımî dönemi Kahire’si ile Kalatü’l-Cebel arasındaki yapılaşmanın neredeyse tamamen Muhammed b. Kalavun Dönemi’ne ait olduğuna dair kayıtlar, Makrizî’nin verdiği bilgileri doğrular niteliktedir. Dahası, sultanın tüm imar faaliyetlerini bizzat kontrol ettiğine dair günümüze ulaşan bilgiler onu Memlûk tarihinde müstesna bir konuma yükseltmektedir.