Buhârî’nin Ehl-i Bid’at Râvileri ile İlgili Metodu


Turhan H. İ., Taş M.

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt.5, sa.9, ss.69-116, 2016 (Hakemli Dergi)

Özet

Buhârî (ö. 256/870) et-Târîhu’l-kebîr, et-Târîhu’l-evsat ve ed-Duafâu’s-sagîr adlı eserleri ile ricâl ve cerh-ta‘dîl ilimlerinde mühim bir yer edinmiş ve bu ilimlerde otorite kabul edilmiştir. Bu nedenle Buhârî’nin cerh-ta‘dîl metodunu tespitte onun Ehl-i bid‘at râvileri ile ilgili tavrını ortaya koymak önem arz etmektedir. Buhârî ricâlle ilgili tasnif ettiği mezkûr eserlerinde Ehl-i bid‘at râvilerini değerlendirmiş ve belirlediği kriterlerle değerlendirdiği söz konusu bu râvilerin bir kısmından rivayet etmiş bir kısmından ise rivayet etmemiştir. Bu çalışmada Buhârî’nin Ehl-i bid‘at râvileri hakkındaki metodu incelenirken hicrî ikinci asır ricâl tenkidinde otorite olarak kabul edilen münekkitlerin Ehl-i bid‘at olarak değerlendirdikleri râvilere karşı Buhârî’nin metodu karşılaştırmalı bir yöntemle incelenmiş ve bu râvilerin el-Câmi‘u’s-sahîh’te yer alıp almadığı tetkik edilmiştir.

Buhârî (ö. 256/870) et-Târîhu’l-kebîr, et-Târîhu’l-evsat ve ed-Duafâu’s-sagîr adlı eserleri ile ricâl ve cerh-ta‘dîl ilimlerinde mühim bir yer edinmiş ve bu ilimlerde otorite kabul edilmiştir. Bu nedenle Buhârî’nin cerh-ta‘dîl metodunu tespitte onun Ehl-i bid‘at râvileri ile ilgili tavrını ortaya koymak önem arz etmektedir. Buhârî ricâlle ilgili tasnif ettiği mezkûr eserlerinde Ehl-i bid‘at râvilerini değerlendirmiş ve belirlediği kriterlerle değerlendirdiği söz konusu bu râvilerin bir kısmından rivayet etmiş bir kısmından ise rivayet etmemiştir. Bu çalışmada Buhârî’nin Ehl-i bid‘at râvileri hakkındaki metodu incelenirken hicrî ikinci asır ricâl tenkidinde otorite olarak kabul edilen münekkitlerin Ehl-i bid‘at olarak değerlendirdikleri râvilere karşı Buhârî’nin metodu karşılaştırmalı bir yöntemle incelenmiş ve bu râvilerin el-Câmi‘u’s-sahîh’te yer alıp almadığı tetkik edilmiştir.