Research Information System
1st International Symposium on Innovative Approaches in Scientific Studies, Antalya, Turkey, 11 April 2018, pp.140-141, (Summary Text)
İnsan hayatı içerisinde birçok durum, kesin olmayan anlatımlarla tarif edilmektedir. Bulanık küme teorisi, insan düşüncelerinin ve ifadelerinin belirsizliğiyle baş etmede güçlü bir araç olarak, 1965 yılında Azerbaycanlı Prof. Dr. Lotfi A. Zadeh tarafından ortaya çıkartılmıştır. Klasik küme yönteminde bir eleman ya kümeye dahildir (1), ya da dahil değildir(0).Bulanık küme yönteminde ise, eleman 0 ve 1 arasında bir değer alabilir. Klasik küme yönteminde bir ortam sıcak ya da soğuk gibi kesin ifadelerle belirtilirken, bulanık küme yöntemi yardımıyla az sıcak, çok sıcak, az soğuk, çok soğuk gibi kesin olmayan matematiksel modellemeler yapmamız mümkün olmuştur. Örneğin klasik küme yönteminde 1.80m ve daha uzun boylu olan insanların uzun, 1.80m’den kısa olan insanların kısa boylu olduğunu belirten bir küme varsa, 1.75m uzunluğunda bir insan kısa kabul edilir. Aynı zamanda 1.55 boyunda olan bir insanda kısa kabul edilir. Oysaki bu iki kişi arasında ciddi bir fark söz konusudur. Bulanık mantık teoreminde ise 1.75m boyunda insan az kısa, 1.55 boyunda insan ise çok kısa olarak belirtilebilir. İnsanın bilgi ve tecrübelerinden faydalanılarak, bunların kurallar halinde işlenip matematiksel fonksiyonlara dönüştürülmesiyle meydana gelen bulanık kontrol, lineer olmayan sistemlerin kontrolü ve geliştirilen uygulamaların performansının arttırılması amacıyla gereklidir. Bu kontrol teknolojisi evlerimizde kullandığımız ürünlerden endüstriyel sistemlere varıncaya kadar geniş bir yelpazede tercih edildiğinden büyük bir hızla gelişmektedir. Günümüzde yaşam alanları her geçen gün, insan hayatını daha da kolaylaştıracak şekilde dizayn edilmekte ve daha konforlu hale getirilmektedir. Ev otomasyonu için en uygun kontrol yöntemlerinden birisi, dışarıdan gelen verilerin lineer olmamasından ve kompleks olarak işlenmesinden dolayı bulanık kontroldür. Esnek bir modellemeye izin veren bulanık mantığa dayalı sistemler, insan düşünce sistemine yakın bir anlayışla, mikroişlemciler yardımıyla, ilerleyen yıllarda özelliklede akıllı ev sistemlerinde daha çok öneme sahip olacak gibi gözükmektedir. Ev içerisindeki ortam sıcaklığı ve nem değerlerinin istenilen değerde olmasına ilaveten aydınlatma sistemlerinde ışık miktarı ve ışığın titreşimi insanların sağlığı açısından önemli bir etkendir. Kötü bir aydınlatma sistemi insanda baş ağrısına, göz bozulmalarına, sinirli bir ruh halinde olmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada mikrodenetleyici içerisine gömülen bulanık kontrol modeli yazılımıyla, yaşam alanı içerisindeki sıcaklık, nem ve aydınlatmanın fizyolojik açıdan kontrol edilerek kullanıcı dostu bir sistem geliştirilmesinin öneminden ve kapalı mekanlarda kontrol sistemleri için bulanık model tekniği kullanılmasının avantajlarından bahsedilmektedir. Bulanık kontrol tabanlı geliştirilen uygulamalar her geçen gün farklı bir alanda karşımıza çıkmaktadır. Bulanık mantık ile uygun üyelik fonksiyonları kullanılarak geliştirilen yazılımların mikrodenetleyicilere gömülmesiyle, insan müdahalesi olmadan, sanki insan var gibi yapay zeka uygulamalarıyla insanı taklit ederek gerçek zamanlı olarak gerçekleştirilen sistemlerin enerji tasarrufuna sağladığı yararlar olduğu ve daha düşük maliyetler ile başarılı sonuçlar verdiği görülmektedir. Gerçekleştirilen sistemde geleneksel kontrol yöntemlerine göre bulanık kontrolün birçok avantajı bulunduğu ortaya çıkmıştır.Örneğin geleneksel kontrol sistemlerinde hava soğuksa ısıtıcı çalıştırılır. Fakat bulanık kontrol tekniğinde önce havanın ne kadar soğuk olduğu tespit edilir. Elde edilen sonuçlara göre ısıtıcının ısısı gerekli miktarda ayarlanarak çalıştırılır. İstenilen nem ve sıcaklık değerlerinde, bulanık kontrol ile klasik kontrol yöntemine göre daha hassas, hızlı ve kararlı sonuçlar elde edilmiştir. Sistemin farklı ortam koşullarında bile insanlar için optimum değerlerde ayarlama yaptığı ve ihtiyaca göre çalıştığı görülmektedir.