Akademik Veri Yönetim Sistemi
II. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu, Nevşehir, Türkiye, 02 Mayıs 2016
Nevşehir yöresinde (özellikle Ürgüp-Göreme) el halısı ve kilim dokumacılığının geçmişi çok eski zamanlara dayanmaktadır. Özellikle yün iplik kullanılarak yapılan halı ve kilimlerde doğal boyalar yoğun şekilde kullanılmış ve yüzlerce yıl geçmesine rağmen hala özelliklerini korumuşlardır. Ancak, modernleşmeyle birlikte sanayi toplumunun en önemli problemlerinden biri olan endüstriyel üretimler ve ürünler bu geleneklerimizin unutulmasına neden olmuştur. Bu çalışmada; her ne kadar unutulmaya yüz tutmuş olsa da, yöreye ait endemik bitkilerden elde edilen doğal boyalar ve boyama yöntemlerine modern bir yaklaşım sunulmaya çalışılmıştır. Ölmeye/unutulmaya yüz tutmuş olmasına rağmen, bu sanatın/zanaatın günümüz şartlarında nasıl yapılabileceği ile ilgili bir çalışma sunularak gelecek nesillere aktarılması amaçlanmıştır. Çalışmada, bilhassa kırmızı renklerin eldesinde kullanılan kök boya, mavi renklerin eldesinde kullanılan çivit otu, kahve tonlarının eldesinde kullanılan ceviz kabuğu, sarı renklerin eldesinde kullanılan cehri, siyah renklerin eldesinde kullanılan palamut meşesi gibi bitkiler üzerinde yoğunlaşılmıştır. Ayrıca günümüz şartlarında bu renklerin elde edilme olanaklarının ve üretim yöntemlerinin gelecek nesillere aktarılması planlanmıştır.
The history of hand made carpet and kilim weaving in Nevşehir region (especially in Ürgüp-Göreme) depends on very old times. Natural dyes had been used intensively in carpets and kilims produced especially with wool yarns. These products have been kept their features despite the passing of centuries. However, with the modernization, industrial production and goods, which is one of the most important problem of the industrial society, has caused disappearance of these traditional productions and goods. In this study, even natural dyes obtained from the regional endemic plants and the dyeing methods have begun to be forgotten, they have been tried to be reported via a modern aspect. Although these arts/crafts were nearly to be disappeared, it has been aimed to transfer the information about the knowledge of applicability of these art/craft in today’s conditions to posterity. In the study especially it has been focused on the plants such as madder “used for the red colors”, dyers’ woad “used for the blue colors”, walnut shells “used for the brown colors”, buckthorn “used for the yellow colors”, Turkish oak “used for black colors”. It has also planned to transfer the information about the facilities to obtain these colors with today’s conditions and production methods to posterity.