Akademik Veri Yönetim Sistemi
Turkish Studies-Language and Literature, cilt.2, sa.16, ss.725-741, 2021 (Hakemli Dergi)
Yabancılaşma kavramı köken itibariyle Antik Yunan’a kadar götürülecek uzun bir geçmişe dayanır. Ancak o dönemden günümüze gelinceye dek kavramın içeriğinde değişiklikler olmuştur. Tarihsel gelişimi içinde Antik Dönem’den XVIII. yüzyıla kadar yabancılaşma, metafizik bir boyutta ele alınmış; XVIII. yüzyılın ikinci yarısından sonra somut bir içerik kazanmıştır. Yabancılaşmayı felsefi bir terim hâlinde ve soyut bir kavram olarak ele alan ilk filozof Hegel’dir. Yabancılaşma kavramını somut gerçeklikler bağlamında değerlendiren ve bu kavrama sosyal bir içerik kazandıran ise Karl Marx olmuştur. Günümüzde yabancılaşma kavramı teolojiden felsefeye, psikolojiden sosyolojiye, ekonomiden siyasete kadar pek çok disiplini ilgilendirmektedir. Yabancılaşmanın bu kadar geniş bir alanda ele alınması, yabancılaşma konusunda yapılan çalışmaların çeşitliliğini de artırmaktadır. Reşat Nuri Güntekin’in Dudaktan Kalbe adlı romanında yabancılaşma kavramı, romanın başkişisi Hüseyin Kenan’ın yabancılaşması üzerinden irdelenmiştir. Kendi içinde birçok anlama göndermede bulunan ve alt başlıklara ayrılabilen yabancılaşma kavramı bu çalışmada daha çok psiko-sosyal açıdan değerlendirilmiştir. Başlıca üç bölümden oluşan bu çalışmanın birinci bölümünde yabancılaşma kavramı etimolojik açıdan incelenmiştir. İkinci bölümde yabancılaşmanın tarihsel seyrine ve içeriğine yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise Dudaktan Kalbe adlı romanın başkişisi Hüseyin Kenan’daki yabancılaşmanın boyutları ele alınmıştır. Buna göre Hüseyin Kenan’ın yabancılaşması kendi içinde “yalnızlık, şöhret ve kendine dönüş” izleklerine bağlı olarak incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda, yabancılaşma kavramı ile Dudaktan Kalbe adlı roman arasındaki ilişki hakkında değerlendirmeler yapılmıştır.