INTERNATIONAL BLACK SEA COASTLINE COUNTRIES SYMPOSIUM-3, Zonguldak, Türkiye, 18 - 20 Ekim 2019, ss.304-313
Standart Penetrasyon Deneyi dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi
ülkemizde de geoteknik incelemelerde yaygın şekilde kullanılan bir arazi
deneyidir. Bu deney, hemen hemen her zemin inceleme programının ana
parçalarından birini oluşturmaktadır. SPT-N değeri ile kumların ve kumlu
siltlerin sıkılığı, içsel sürtünme açısı, birim hacim ağırlığı tahmininde
kullanılmaktadır. Diğer yandan SPT deneyi aynı zamanda drenajsız kesme
deneyidir. Bu nedenle SPT-N değeri ile killerin kıvam limiti ve drenajsız
kohezyonu arasında ampirik
bağıntılar verilebilmektedir. Mekansal analiz için Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS)
yazılımı olan ArcMAP (V:10.4.1) programından Ters Mesafe Ağırlıklı
Enterpolasyon yöntemi kullanılmıştır. Bilgisayar ortamında her türlü verinin
birbirleri ve coğrafi konumları ile ilişkilendirerek toplanması ve bu verilerin
görselleştirilmesi için Coğrafi Bilgi Sistemine ihtiyaç duyulmaktadır. Ayrıca
zemin etüt çalışmalarında temel zemin özelliklerinin değişiminin ortaya
çıkarılması, söz konusu alan için arazi kullanımına yönelik hızlı, ekonomik,
güvenilir ve uygulanabilir kararların alınması bakımından ciddi kazanımlar
sağlamaktadır. Coğrafi Bilgi Sistemi teknolojisindeki gelişmeler zaman ve
emekten tasarruf sağlamakla birlikte coğrafi verilerin sayısal ortamda
değerlendirilmesi ile hata oranlarını en aza indirmektedir. CBS analizi için
derinliği 15 m ve 24.5 m aralığında toplamda 1071 m olan 60 adet sondaj noktası
ele alınmıştır. Sondaj noktalarından 3 m derinlikten başlayarak her 1.5 m aralıklarla alınan
düzeltilmiş SPT değerleri (N60) ArcMap programı yardımıyla veri
tabanı olarak kaydedilmiştir. Kayseri Oymaağaç
Mahallesi sınırları içinde yapılan bu analizde nokta kaynaklı veriler raster
verilere dönüştürülerek derinlik ve mekansal olarak zeminin sıkılık, gevşeklik
ve kıvam sınıflaması yapılmıştır. Ayrıca bu noktalarda (3 m, 4.5 m, 6 m, 7.5 m
ve 9 m’de) Birleştirilmiş Zemin Sınıflama Sistemi’ne göre de sınıflandırma
yapılmıştır. Bu sınıflandırmada Thiesen Poligon Yöntemi kullanılarak nokta
çevresinde alan katmanı oluşturulmuştur. Böylelikle zemin sınıfları bu katmanla
yüzeysel olarak modellenmiştir. Mekansal analiz sonucunda SPT değerlerine bağlı
oluşturulan tematik haritalar incelenmiş ve arazinin büyük bir kısmında yüksek
plastisiteli kil (CH) veya düşük plastisiteli kil (CL) tabakalarının mevcut
olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca bu zeminler ‘katı’ ve ‘orta katı’ bir
kıvamda olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kayseri, SPT, CBS, Ters
Mesafe Ağırlık Yöntemi
Standard Penetration Test is a field test which is widely used in
geotechnical investigations in our country as in many countries of the world.
This test is one of the main parts of almost every soil inspection program.
SPT-N value is used to estimate the density of sand and sandy silts, internal
friction angle, unit volume weight. The SPT test, on the other hand, is also an
undrained cut test. Therefore, empirical correlations can be given between
SPT-N value and consistency limit and undrained cohesion of clays. For spatial
analysis, the Inverse Distance Weighted Interpolation method was used from
ArcMAP (V: 10.4.1) software which is Geographic Information System (GIS)
software. Geographical Information System is needed to collect all kinds of
data in computer environment by associating them with each other and their
geographical locations and visualizing these data. In addition, uncovering the
change of soil properties of fondation in soil surveys provides significant
gains in terms of making fast, economical, reliable and feasible decisions for
land use in the area in question. Advances in Geographic Information System
technology saves time and effort, but minimizes error rates by evaluating
geographical data in digital environment. For the GIS analysis, 60 drilling
points with a total depth of 1071 m between 15 m and 24.5 m were discussed. The
corrected SPT
values (N60) taken at every 1.5 m intervals starting from 3 m depth
from the drilling points were recorded as a database
with the help of ArcMap program. In this analysis carried out within the
boundaries of Kayseri Oymaağaç Neighborhood, point source data were converted
to raster data, and the depth and spatial classification of the soil was
determined as tightness, slackness and consistency. Also at these points (3 m,
4.5 m, 6 m, 7.5 m and 9 m), classification was made according to the Unified
Soil Classification System. In this classification, the area layer was created
around the point by using Thiesen Polygon Method. Thus, soil classes are
modeled superficially with this layer. As a result of spatial analysis,
thematic maps based on SPT values were examined and it was concluded that high
plasticity clay (CH) or low plasticity clay (CL) layers were present in most of
the land. In addition, these soils were found to have a ‘solid‘ and ‘middle
solid’ consistency.
KeyWords: Kayseri, SPT,
GIS, Inverse Distance Weighted