Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, no.24, pp.449-454, 2021 (Peer-Reviewed Journal)
Otobüsler, nüfus yoğunluğunun fazla olduğu şehirlerde günlük hayatta
sıklıkla kullanılan toplu taşımacılığının en önemli bileşenlerinden
birisidir. Ulaşım için otobüsleri kullanan birçok insan otobüs durak
ihlalinden dolayı günlük hayat planlamasında işe geç kalma veya eve geç
kalma gibi problemler yaşamaktadır. Bu problemi yaşayan insanlar
genellikle ilgili belediyenin çağrı merkezi veya web sitesi üzerinden
durak numarası ve otobüs hattı gibi bilgiler ile şikâyet talebi
oluşturur. İlgili belediye talebi inceleyerek gerçekte bir durak ihlali
olup olmadığını tespit eder ve durak ihlali varsa ona göre aracı
kullanan şoföre belirlenen kurallar çerçevesinde yaptırım uygular. Bu
durum, durakta bekleyen gerçek bir vatandaş var ise ve ilgili vatandaş
talep oluşturursa tespit edilmekte ve vatandaş tarafında da bir
mağduriyet ve onun sonucunda ilgili belediye hizmetlerinden
memnuniyetsizlik oluşmaktadır. Bu sorunların oluşmaması için otobüs
durak ihlallerinin herhangi bir şikâyet talebi gelmeden tespit edilmesi
ve durak ihlalinin tekrarlanmaması için gerekli işlemlerin yapılması
önem arz etmektedir. Otobüs durak ihlalinin tespiti otobüste bulunan
cihazların gönderdiği GPS sinyallerinin yanlış konumu göstermesi veya
GPS sinyallerini düzenli olarak göndermemesinden kaynaklı zor bir
problemdir. Literatürde otobüs durak ihlallerinin tespiti için veri
madenciliği yöntemlerinden birliktelik kuralı tabanlı yöntemler
kullanılmaktadır. Bu çalışmada, otobüs durak ihlallerinin tespiti için
birliktelik kuralı tabanlı mekân-zamansal veri madenciliği yöntemi
önerilmiştir. Önerilen yöntemin performansı gerçek veriler üzerinde
birliktelik kuralı tabanlı mekânsal veri madenciliği yöntemi ile
karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada, Kayseri Büyükşehir Belediyesine ait
800 adet farklı otobüs hattının güzergâh verileri, bu hatlarda çalışan
araçların mekân-zamansal GPS verileri ve 6482 adet otobüs durağının
konum verileri kullanılmıştır. Deneysel sonuçlar, birliktelik kuralı
tabanlı mekân-zamansal veri madenciliği yaklaşımının mekânsal veri
madenciliği yaklaşımına göre daha tutarlı ve doğru sonuçlar verdiğini
göstermiştir.