I. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi (USBİK), Kayseri, Turkey, 30 January - 02 February 2018, pp.72
In this study, the
religious scholars who belong to the Circassian people who came from the
homeland of Kayseri Uzunyayla who were detained from the homeland of the North
Caucasus and who were educated mainly in al-Ezher University of Egypt, returned
to the regions where they were enrolled after the education process and then
they were placed in the Circassian society and socio- structure and their
interactions. One of the key points of the work is accepting the existence of a
multidimensional and mutual interaction between education and socio-cultural
structure. The work-related data were obtained mainly through interviews with
relatives of religionists residing in Uzunyayla region and village residents.
Although the entry of Islam into the region of the North Caucasus, which is the
homeland of the Circassian people, the traces of the polytheistic belief
system, and partly the existence of the Christian acides, has long occurred,
the rooted, conservative and strong cultural structure of the Circassians, The
Circassians remained relatively distant from their religious experience, and
were also unable to feed themselves from religious sources.The post-exile
period was the beginning of a period in which Islamic beliefs were predominantly
influential. Especially in the context of the lack of knowledge, the different
villages of the Kayseri Uzunyayla region have gone to the al-Ezher University
in Egypt, especially for religious education. The clergy who returned to the
lands they lived in after the training period became influential in the changes
in the traditional cultural structure of the Circassian people as well as being
a model in the context of religious life for the surrounding people,
influencing their surroundings and teaching them to teach as they taught in the
glass. They have also carried out a carrier function in a cultural sense as
they did not exclude their own culture.
Keywords: Circassians,
Uzunyayla, Religion, Social Change, Culture
Bu çalışmada Kuzey Kafkasya’daki anavatanlarından
sürgün sonucu kopup gelen ve Kayseri Uzunyayla yöresinde iskan edilmiş Çerkes
halkına mensup, ağırlıklı olarak Mısır el-Ezher üniversitesinde eğitim almış
din adamlarının, eğitim süreçleri ve sonrasında iskan edildikleri bölgelere
dönüşleri akabinde Çerkes toplumu içerisinde konumlanmaları ve sosyo-kültürel
yapı ile etkileşimleri ele alınmıştır. Çalışmanın temel hareket noktalarından
birisi eğitim ve sosyo-kültürel yapı arasında çok boyutlu ve karşılıklı bir
etkileşimin varlığının kabulüdür.
Çalışma konusu ile ilintili veriler, ağırlıklı olarak
din adamlarının Uzunyayla yöresinde yaşayan yakınları ve köy sakinleri ile
yapılan görüşmeler yoluyla elde edilmiştir.
Çerkes halkının anavatanı olup, çok tanrılı inanç
sisteminin izlerinin görüldüğü ve Hıristiyan akidesinin de varlığını kısmen
sürdürdüğü Kuzey Kafkasya bölgesine İslamiyet’in girişi uzun süre önce
gerçekleşmiş olsa da, gerek Çerkesler’in köklü, tutucu ve güçlü kültürel yapısı
gerekse bölgesel ve siyasi şartların etkisiyle, Çerkesler dini yaşantı
hususunda görece mesafeli kalmış, aynı zamanda dini kaynaklardan da
beslenememişlerdir.
Sürgün sonrası dönem ağırlıklı olarak İslam inancının
etkili olduğu bir dönemin başlangıcı olmuştur. Özellikle bilgi boyutuyla
yaşanan eksiklik bağlamında Kayseri Uzunyayla yöresinin farklı köylerinden
özellikle dini eğitim alma gayesiyle Mısır el-Ezher üniversitesine gidenler
olmuştur. Eğitim süreci sonrasında
yaşadıkları topraklara dönen din adamları, çevreleri için dini yaşantı
bağlamında bir model oldukları gibi çevrelerini etkilemişler, camilerde hocalık
yaptıkları gibi öğrendiklerini aktardıkları talebeleri olmuş, Çerkes halkının
geleneksel kültürel yapısı üzerindeki değişimlerde de etken olmuşlardır. Kendi
öz kültürlerini dışlamadıkları gibi kültürel anlamda taşıyıcı bir fonksiyon da
icra etmişlerdir.
Anahtar Kelimeler: Çerkesler,
Uzunyayla, Din, Sosyal Değişme, Kültür