Kayseri Uzunyayla Yöresinde Yaşamış Çerkes Din Adamları ve Sosyokültürel Çevreleri İle Etkileşimleri


Akkaya Ü. H.

I. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi (USBİK), Kayseri, Türkiye, 30 Ocak - 02 Şubat 2018, ss.72

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Kayseri
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.72
  • Kayseri Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

Bu çalışmada Kuzey Kafkasya’daki anavatanlarından sürgün sonucu kopup gelen ve Kayseri Uzunyayla yöresinde iskan edilmiş Çerkes halkına mensup, ağırlıklı olarak Mısır el-Ezher üniversitesinde eğitim almış din adamlarının, eğitim süreçleri ve sonrasında iskan edildikleri bölgelere dönüşleri akabinde Çerkes toplumu içerisinde konumlanmaları ve sosyo-kültürel yapı ile etkileşimleri ele alınmıştır. Çalışmanın temel hareket noktalarından birisi eğitim ve sosyo-kültürel yapı arasında çok boyutlu ve karşılıklı bir etkileşimin varlığının kabulüdür.

Çalışma konusu ile ilintili veriler, ağırlıklı olarak din adamlarının Uzunyayla yöresinde yaşayan yakınları ve köy sakinleri ile yapılan görüşmeler yoluyla elde edilmiştir.

Çerkes halkının anavatanı olup, çok tanrılı inanç sisteminin izlerinin görüldüğü ve Hıristiyan akidesinin de varlığını kısmen sürdürdüğü Kuzey Kafkasya bölgesine İslamiyet’in girişi uzun süre önce gerçekleşmiş olsa da, gerek Çerkesler’in köklü, tutucu ve güçlü kültürel yapısı gerekse bölgesel ve siyasi şartların etkisiyle, Çerkesler dini yaşantı hususunda görece mesafeli kalmış, aynı zamanda dini kaynaklardan da beslenememişlerdir.

Sürgün sonrası dönem ağırlıklı olarak İslam inancının etkili olduğu bir dönemin başlangıcı olmuştur. Özellikle bilgi boyutuyla yaşanan eksiklik bağlamında Kayseri Uzunyayla yöresinin farklı köylerinden özellikle dini eğitim alma gayesiyle Mısır el-Ezher üniversitesine gidenler olmuştur.  Eğitim süreci sonrasında yaşadıkları topraklara dönen din adamları, çevreleri için dini yaşantı bağlamında bir model oldukları gibi çevrelerini etkilemişler, camilerde hocalık yaptıkları gibi öğrendiklerini aktardıkları talebeleri olmuş, Çerkes halkının geleneksel kültürel yapısı üzerindeki değişimlerde de etken olmuşlardır. Kendi öz kültürlerini dışlamadıkları gibi kültürel anlamda taşıyıcı bir fonksiyon da icra etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler: Çerkesler, Uzunyayla, Din, Sosyal Değişme, Kültür

 

In this study, the religious scholars who belong to the Circassian people who came from the homeland of Kayseri Uzunyayla who were detained from the homeland of the North Caucasus and who were educated mainly in al-Ezher University of Egypt, returned to the regions where they were enrolled after the education process and then they were placed in the Circassian society and socio- structure and their interactions. One of the key points of the work is accepting the existence of a multidimensional and mutual interaction between education and socio-cultural structure. The work-related data were obtained mainly through interviews with relatives of religionists residing in Uzunyayla region and village residents. Although the entry of Islam into the region of the North Caucasus, which is the homeland of the Circassian people, the traces of the polytheistic belief system, and partly the existence of the Christian acides, has long occurred, the rooted, conservative and strong cultural structure of the Circassians, The Circassians remained relatively distant from their religious experience, and were also unable to feed themselves from religious sources.The post-exile period was the beginning of a period in which Islamic beliefs were predominantly influential. Especially in the context of the lack of knowledge, the different villages of the Kayseri Uzunyayla region have gone to the al-Ezher University in Egypt, especially for religious education. The clergy who returned to the lands they lived in after the training period became influential in the changes in the traditional cultural structure of the Circassian people as well as being a model in the context of religious life for the surrounding people, influencing their surroundings and teaching them to teach as they taught in the glass. They have also carried out a carrier function in a cultural sense as they did not exclude their own culture.

Keywords: Circassians, Uzunyayla, Religion, Social Change, Culture