Bilgi-İletişim ve Yapay Zeka Teknolojileri Turist Rehberliği Mesleğinin Geleceği için Fırsat mı Yoksa Tehdit mi?

Karamustafa K., Kılıçhan B.

Journal of gastronomy, hospitality and travel (Online), vol.7, no.3, pp.634-645, 2024 (Peer-Reviewed Journal) identifier

Abstract

İnsan ve hizmet odaklı bir alan olan turizm sektöründe son yıllarda pek çok yeni teknolojiler kullanılmaktadır. Özellikle konaklama ve yiyecek içecek işletmeleri özelinde daha yaygın olan bu teknolojilerin kullanımı seyahat acentaları ve tur operatörleri tarafından da yaygınlaşmaktadır. Bu durum seyahat acentaları ve tur operatörleri için birtakım avantajlar sağlarken onlar ile birebir iş yapan turist rehberlerinin mesleği için soru işaretleri yaratmaktadır. Öyle ki, turist deneyiminin merkezinde kilit roller üstlenen profesyonel turist rehberlerinin yerini yavaş yavaş teknoloji destekli turizm deneyimi özelinde bilgi ve iletişim teknolojileri ile yapay zekâ teknolojileri almaktadır. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı, son yıllarda büyük gelişme gösteren bilgi-iletişim ve yapay zekâ teknolojilerinin turist rehberliği mesleği üzerindeki etkilerini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda çalışma kapsamında öncelikle literatür taraması gerçekleştirilmiş, benzer bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Neuhofer, Buhalis ve Ladkin (2012) tarafından ortaya konulan "Teknoloji Destekli Turizm Deneyimi" modelinden hareketle tur öncesi, tur esnası ve tur sonrasına yönelik sınıflandırmaya gidilerek turist rehberlerine uygulanmak üzere yarı yapılandırılmış bir soru formu oluşturulmuştur. Ardından, Türkiye'de turist rehberliği mesleğini icra eden 20 kişi ile mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bilgiler ışığında SWOT (GZFT) analizi yapılmış, bilgi-iletişim ve yapay zekâ teknolojilerinin profesyonel turist rehberliği mesleğine sağlamış olduğu güçlü ve zayıf yönler ile fırsat ve tehditler ortaya konulmuştur.