Türkiye’de ve Dünya’da Varlık Fonu Uygulamaları

Creative Commons License

Arslan S., Berkman A. N., Kayıkcıoğlu T.

Turkish Studies Social Sciences, cilt.13, sa.26, ss.107-124, 2018 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 13 Sayı: 26
  • Basım Tarihi: 2018
  • Doi Numarası: 10.7827/turkishstudies.14674
  • Dergi Adı: Turkish Studies Social Sciences
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.107-124
  • Kayseri Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

In the study, general information on Sovereign Wealth Funds (SWF) which are applied in many world countries and have been increasing rapidly since the year 2000 is provided. The examples of Norway, Abu Dhabi, and China, which are in the first three ranks regarding the size of the fund, are included, and Azerbaijan and the recently established Turkey’s SWFs are examined. Upon examining the given examples, it is tried to determine the similarities or differences between Turkey’s SWFs and conventional SWFs in terms of objectives and resources. SWFs, in general, are expressed as public savings of the countries that are allowed to be invested abroad using transferring a considerable part of current account/budget surpluses, natural resources as well as privatization revenues to future generations for them to live more comfortable lives. It is seen that Azerbaijan, Abu Dhabi, and Norway provide resources for the fund by using oil revenues, while China utilizes noncommodity sources as the means of funding. Turkey, on the other hand,prefers resources such as privatization revenues and public revenues. Regarding funding resources, 57% of SWFs are based on oil and gas revenues, and 43% are based on non-commodity revenues. Consequently, the recently established TSWF might be providing Turkey with crucial opportunities for achieving its targets over the years 2023, 2053 and 2071; for performing its mega projects, along with development and improvement of the country. Moreover, it is thought that international investors would invest in Turkey with the effective operations of TSWF and contribute to the growth of the Turkish economy along with the revenues.

Bu çalışmada; dünyada birçok ülkede uygulanan ve 2000’li yıllardan itibaren sayıları hızla artış gösteren Ulusal Varlık Fonları hakkında genel bilgiler sunulmaktadır. Fon büyüklüğü açısından ilk üç sırada yer alan Norveç, Abu Dabi, Çin örneklerine yer verilmekte, Azerbaycan ile kısa süre önce kurulan Türkiye Varlık Fonu  incelenmektedir. Verilen örnekler incelendikten sonra Türkiye Varlık Fonu ile geleneksel varlık fonları amaç ve kaynaklar açısından karşılaştırılarak, benzerlik veya farklılıkları saptamaya çalışılmıştır. Ulusak Varlık Fonları genel olarak, cari fazla, bütçe fazlası, doğal kaynaklar ile özelleştirme gelirlerinin büyük bir bölümünü gelecek nesillere aktarmak ve genellikle fon fazlalarını yurt dışında yatırım yaparak değerlendirmek amacıyla kullanılan kamu tasarrufları olarak ifade edilmektedir. Dünyadaki varlık fonu örnekleri incelendiğinde; Azerbaycan, Abu Dabi ve Norveç petrol gelirleriyle fona kaynak oluştururken, Çin emtia dışı kaynaklardan elde edilen gelirlerle fona kaynak oluşturmaktadır. Türkiye ise özelleştirme gelirleri ve kamuya ait gelirlerle fona kaynak sağlamaktadır. Fon kaynakları açısından Ulusal Varlık Fonunun %57’lik kısmı petrol ve gaz gelirlerine %43’lük kısmı ise emtia dışı gelirlere dayanmaktadır. Sonuç olarak, kısa süre önce kurulan Türkiye Varlık Fonu, Türkiye’nin 2023, 2053 ve 2071 hedeflerine ulaşabilmesi, dev projelerini gerçekleştirebilmesi, ülkenin kalkınması ve gelişmesi açısından önemli fırsatlar sunacaktır. Ayrıca Türkiye Varlık Fonu’nun etkin işleyişinin sağlanabilmesiyle uluslararası yatırımcıların Türkiye’ye yatırım yapması ve elde edilen gelirlerle Türkiye ekonomisinin büyümesine katkıda bulanacağı düşünülmektedir.