Geographic information system approach in evaluating the geotechnical properties of soils: A case study of Oymaağaç in Kayseri


Acar M. C., Kaya D.

JOURNAL OF THE FACULTY OF ENGINEERING AND ARCHITECTURE OF GAZI UNIVERSITY, cilt.38, sa.2, ss.1079-1092, 2022 (SCI-Expanded) identifier identifier identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 38 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2022
  • Doi Numarası: 10.17341/gazimmfd.946963
  • Dergi Adı: JOURNAL OF THE FACULTY OF ENGINEERING AND ARCHITECTURE OF GAZI UNIVERSITY
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Science Citation Index Expanded (SCI-EXPANDED), Scopus, Academic Search Premier, Art Source, Compendex, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.1079-1092
  • Anahtar Kelimeler: Kayseri, soil properties, GIS, SPT, Vs, GIS, LIQUEFACTION
  • Kayseri Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu araştırmada Kayseri’de yeni yerleşime açılan bir bölgede yapılacak yapıların temellerini etkileyen zemin özelliklerinin coğrafi bilgi sistemi (CBS) ortamında analizi edilmesi amaçlanmıştır. Türkiye’nin 9. büyük şehri olan Kayseri’de, yerleşime açılmış ve yapılaşmaya devam eden bölgeler nüfus artışına paralel hızla genişlemektedir. Temellerin taşıma gücü zayıf zeminlerde ve güvenli bir inşaata uygun olmayan bölgelerde zemin iyileştirilme çalışmaları zorunlu olarak yapılmaktadır ve bu olay kentsel gelişmede ciddi ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Binaların temelini etkileyen parametreler dikkate alınarak yapılaşmaya açılan bölgelerin önceden belirlenmesi coğrafi bilgi sistemi (CBS) ile kontrol edilebilir. Örnek bir uygulama için, Kayseri Oymaağaç mevkiinde ARCGIS ile veri tabanı oluşturularak jeolojik ve geoteknik veriler birleştirilmiştir. Yeni yerleşime açılan bu bir milyon beş yüz bin metrekare bölgenin zemin fiziksel özellikleri CBS ortamında analiz edilmiştir. CBS analizi için SPT ve laboratuvar verilerini içeren, derinliği 15 m ve 25 m aralığında olan toplamda 1071 m uzunluğunda 60 adet sondaj noktası ele alınmıştır. Yapıların zemin açısından uygunluğunu değerlendirmek için söz konusu arazide sondaj kuyularında ölçülen SPT-N değerlerinin derinlikle değişimi, zemin türleri, yeraltı su seviyeleri, Vs değerleri kullanılarak veriler birleştirilmiş ve bu değerleri gösteren haritalar çıkarılmıştır. Daha sonra olası bir depremde zeminin sıvılaşma potansiyeli haritaları ve temellerin taşıma kapasitesini gösteren haritalar oluşturulmuştur. Kentsel planlamada doğru ve hızlı karar vermede katkı sağlayan önemli bir araç olarak kullanılabilecek, zemin özelliklerini gösteren geoteknik haritalar elde edilmiştir. Bölgenin zemin özellikleri, taşıma gücü ve sıvılaşma potansiyeli haritalarının yaygınlaşmasıyla, mühendisler, devlet kurumları ve afet yönetimi gibi kurumlar için şehrin gelecekteki gelişimi ve planlaması için çok faydalı olacaktır. Bunun yanında, acil durumlarda risk yönetimi için bir araç olarak da kullanılabilecektir.