Akademik Veri Yönetim Sistemi
ULUSLARARASI SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM KONGRESİ, Iğdır, Türkiye, 1 - 03 Mart 2024, ss.25-26
Giriş ve Amaç:
Günümüzde hayvanlardaki paraziter hastalıklara, özellikle helmintik
hastalıklara karşı farklı kimyasal ve farmakolojik gruplara ait çok sayıda ilaç
kullanılmaktadır. Hayvan organizması üzerinde toksik etkileri olmayan
bitkilerden elde edilen, yeterince etkili, ekolojik açıdan güvenilir
antihelmintik ajanların veterinerlik pratiğinde araştırılması, incelenmesi ve
uygulanması önemlidir. Monieziosis, Anoplocephalidae familyasına ve Moniezia
cinsine ait türlerin (M.expansa, M. benedeni) neden olduğu, özellikle koyun,
keçi, inek ve manda olmak üzere geviş getiren hayvanlarda görülen helmintik bir
hastalıktır. Civanperçemi (Achillea millefolium L), eski çağlardan beri tıpta
kullanılan yaygın bir şifalı bitkidir. Bu amaçla Civanperçemi'nin Moniezia ile
enfekte koyunlarda antihelmintik etkisini incelemek için deneyler yapılmıştır.
Gereç
ve yöntemler:
Civanperçemi bitkisinin ilac formlarının
1-2 yaşındaki koyunlarda moniezia enfeksiyonuna karşı etkisini incelemek
amacıyla Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin Şarur ilçesinde deneyler yapıldı.
Deneylerden önce hayvanların rektumlarından dışkı örnekleri alınarak Fulleborn
yöntemine göre dışkı muayenesi yapıldı. Deney gruplarındaki koyunların %100
moniesia ile enfekte olduğu tespit edildi. Her deney grubunda 10 hayvan olmak
üzere 4 grup oluşturuldu. Grup 1'deki hayvanlara 3 gün boyunca hayvan başına 5
g bitkisel bitki unu; grup 2'deki hayvanlara 5 ml/kg bitkisel infüzyon; grup
3'teki hayvanlara 5 ml/kg dozunda dekoksiyon verildi. Tüm ilac formlar 12 saat arayla günde iki kez
verilmiştir. Grup 4 kontrol grubu olarak tutulmuştur. Hayvanlar aynı beslenme
koşulları altında tutuldu. Bitkinin uygulanmasından 5 gün sonra, deney ve
kontrol gruplarındaki hayvanların rektumlarından dışkı örnekleri alınmış ve dışkı
muayene yapılmıştır.
Bulgular: Deney sırasında hayvanlar görsel olarak izlendi.
Hiçbirinde zehirlenme belirtisi, yem ve su tüketiminde değişiklik görülmedi.
Koprolojik inceleme sonuçlarına göre civanperçemi otu unu alan grupta tedavinin etkinliği %80; İnfüzyon
uygulanan grupta %50, dekoksiyon
uygulanan grupta ise %60 etkililik olmuştur. Kontrol grubundaki
hayvanlarda deneyin başlangıcında olduğu gibi
%100 enfeksiyon vardı.
Tartışma
ve Sonuç: Yapılan
deney sonucunda civanperçemi otunun sestodlara karşı antihelminthik etkiye
sahip olduğu tespit edilmiştir. Böylece moniesia ile enfekte hayvanlarda
civanperçemi otu ununun 3 gün süreyle uygulanmasından sonra antihelmintik
etkinlik %80 oldu; bu dekoksiyon %60 ve infüzyonda %50 idi. Civanperçemi'nin
koyun sestodları üzerindeki etkisi belirlendikten sonra bitkisel antihelmintik
ajan olarak kullanılması oldukça umut vericidir.
Anahtar
kelimeler: Civanperçemi,
Monezia, Şifalı bitki, Bitkisel un, Infüzyon, Dekoksiyon.