Yataklarda Sertlik, Sıkılık ve Yükseklik Kaybı Parametrelerinin Ergonomi Açısından Değerlendirilmesi

Korkmaz M., Çelik Ç.

31. Ulusal Ergonomi Kongresi, Nevşehir, Türkiye, 9 - 11 Ekim 2025, ss.67, (Özet Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Nevşehir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.67
  • Kayseri Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Uyku kalitesi, bireylerin fiziksel sağlık, ruh hali ve günlük performansı üzerinde doğrudan etkili bir faktördür. Bu nedenle yatakların tasarımında kullanılan mekanik parametrelerin ergonomi ile uyumlu olması büyük önem taşımaktadır. Yatak performansını belirlemede en sık kullanılan parametreler arasında sertlik, sıkılık ve uzun süreli kullanımda ortaya çıkan yükseklik kaybı yer almaktadır. Bu parametreler, TS EN 1957 standardına göre değerlendirilerek yatakların hem kısa vadeli konforunu hem de uzun vadeli dayanıklılığını ortaya koymaktadır. Sertlik, yatağın belirli bir yük altındaki deformasyona karşı direncini ifade ederken; sıkılık, yük uygulandıktan sonra yatağın verdiği elastik tepkiyi tanımlamaktadır. Yataklardaki sertlik (H) ve sıkılık (Hs) değerleri ile ifade edilmektedir. Yatakların sabit bir sertlik değerine sahip olmadığı, aksine uygulanan kuvvete bağlı olarak değişken ve karakteristik davranış profilleri sergilediği bilinmektedir. İdeal yatak, düşük kuvvetlerde nispeten daha düşük sertlik göstererek omuz ve kalça gibi çıkıntılı bölgelerdeki basıncı dağıtırken, yüksek kuvvetlerde sertliğini artırarak omurgayı nötr pozisyonda tutacak stabil desteği sağlamalıdır. Ergonomi açısından sertlik, omurganın doğal eğrisini koruyacak düzeyde olmalı; fazla sertlik basınç noktalarında dolaşım sorunlarına, fazla yumuşaklık ise omurga eğriliklerine ve kas gerilimine yol açabilmektedir. Sıkılık ise uyku sırasında pozisyon değiştirme kolaylığı ile doğrudan ilişkilidir. Yüksek sıkılık pozisyon değişimlerini kolaylaştırarak uyku bölünmelerini azaltırken, düşük sıkılık hareket kısıtlılığına ve uzun süreli basınç birikimine sebep olabilmektedir. Dolayısıyla sertlik, sıkılık ve ergonomik konfor birlikte değerlendirilmesi gereken tamamlayıcı parametrelerdir. Bunlara ek olarak, yükseklik kaybı yatağın uzun vadeli performansını belirleyen önemli bir göstergedir. Sonuç olarak, yatak seçiminde kısa vadeli konforun yanı sıra, uzun vadeli ergonomik performans da göz önünde bulundurulmalıdır. Sertlik, sıkılık ve yükseklik kaybı parametrelerinin birlikte değerlendirilmesi, hem omurga sağlığının korunmasına hem de sürdürülebilir uyku konforunun sağlanmasına katkı sunmaktadır.