Ortaçağ Dı̇ploması̇ Araştırmalarına Bı̇r Katkı: Şahruh Mı̇rza İ̇le Sultan El-Eşref Barsbay Arasındakı̇ Mektuplaşmaların Tahlı̇lı̇


Creative Commons License

Yiğit R.

SOSYAL BİLİMLERDE YENİ ARAŞTIRMALAR 5, Doç. Dr. Özlem ÇAKIR,Dr. Öğretim Üyesi Kemal ÇİFTYILDIZ, Editör, Berikan Elektronik Basım Yayın, Ankara, ss.409-419, 2021

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2021
  • Yayınevi: Berikan Elektronik Basım Yayın
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Sayfa Sayıları: ss.409-419
  • Editörler: Doç. Dr. Özlem ÇAKIR,Dr. Öğretim Üyesi Kemal ÇİFTYILDIZ, Editör
  • Kayseri Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Özet Timur Devleti (1370-1507) kuruluşundan kısa sayılabilecek bir süre sonra büyük bir bölgesel güç olmuş ve her güçlü devletin tarihte tanık olunan doğal refleksine uygun olarak nüfuz bölgelerini genişletme yönünde bir politika benimsemiştir. Bu devletle çağdaş olan Memlûklar da benzer hedeflere sahip olduğu için Timur Devleti ile çıkar çatışması yaşanması kaçınılmaz olmuştur. Sultan Berkuk Dönemi’nde (ö.1399) Memlûklar ile Osmanlılar, Timur Devleti’ne karşı ortak çıkarlara dayalı bir denge tesis etmiş ancak bu hassas denge Ankara Savaşı’ndan sonra bozulmuştur. Timur-Yıldırım Bayezid (ö.1403) ve Sultan Berkuk’un halefleri döneminde değişen bölge şartlarına paralel olarak ilişki biçimleri de değişmiştir. Şahruh Mirza (1405-1447), babası tarafından temelleri atılan ve kendilerine üstünlük sağlayan şartlardan azami derecede istifade etme yoluna gitmiş ve bunu yaparken bilhassa diplomatik araçları da kullanmayı tercih etmiştir. Şahruh’un, Osmanlı Sultanı II. Murad’a (ö.1451) ve Memlûk Sultanı el-Eşref Barsbay’a (1422-1438) , tabi-metbu ilişkilerini ihtar eden hil’at göndermesi diplomatik açıdan önemlidir. Üstelik Şahruh’un Haremeyn’i kontrol eden bir güç durumundaki Memlûklara Kâbe kisvesini değiştirme yönünde talepler iletmesi, Memlûkların İslam dünyasındaki diplomatik konumunu da tartışmaya açmak anlamı taşımaktaydı. Bu çalışmada Timur’un halefi ve oğlu olan Şahruh ile Memlûk sultanı el-Eşref Barsbay arasındaki mektuplaşmalar üzerinden XV. Yüzyıl Yakındoğu coğrafyası diplomatik hayatının iki devlet açısından bir tarihsel tahlili yapılmaya çalışılacaktır.

Abstract The State of Timur (1370-1507) became a major regional power after a short period of time, and adopted a policy to expand its spheres of influence in accordance with the natural reflex of each powerful state witnessed in history. Conflict of interest with the Timurid state was inevitable, since the Mamluks, which were contemporary with this state, had similar goals. During the Sultan Berkuk Period (d.1399), the Mamluks and the Ottomans established a balance based on common interests against the Timur State, but this delicate balance deteriorated after the Battle of Ankara. During the reign of Timur-Yıldırım Bayezid (d.1403) and Sultan Berkuk's successors, the forms of relationship have changed in parallel with the changing regional conditions. Shahruh Mirza (1405-1447) made the most of the conditions laid by his father and gave them superiority and preferred to use diplomatic tools while doing this. It is diplomatically significant that Sahrukh sent both Ottoman Sultan Murat II (d. 1451) and Mamluk Sultan al-Ashraf Barsbay (1422 – 1438) a rob of honor that reminded them of their dependancy relationships. Moreover, the fact that Shahruh made demands to the Mamluks, who were in a power position that controlled the Haremeyn, to change their Kaaba kiswah, meant that the Mamluks' diplomatic position in the Islamic world was opened to discussion. In this study, a historical analysis of the diplomatic life of the 15th century Near East geography will be carried out for the two states through correspondence between Shahruh, timur's successor and son, and al-Ashraf Barsbay, sultan of Mamlûk.