Samsun ve Çevresindeki Alevilerin Hayatın Safhalarıyla İlgili İnanış ve Uygulamaları


Creative Commons License

İpek Y.

Uluslararası Samsun Sempozyumu, Samsun, Türkiye, 13 - 16 Ekim 2011, cilt.2, ss.319-331

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 2
  • Basıldığı Şehir: Samsun
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.319-331
  • Kayseri Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

Doğum hatta doğum öncesi dönemle başlayıp ölüme kadar devam eden tüm bireysel ve toplumsal münasebetlerde halk inanışlarının belirleyici etkisini görmekteyiz. Bazı çevreler tarafından “Batıl İnanç” veya “Hurafe” adlarıyla da nitelendirilen halk inanışları, gereksiz ve gerçeğin yozlaşmış hali olarak kabul edildiğinden dolayı reddedilmektedir. Oysaki tümden reddetmek yerine, özenli bir tasnif yapılarak akli- ilmi ve dini verilere aykırılık taşımadığı tespit edilen halk inanış ve uygulamalarının; hayatın farklı safhalarına bir canlılık ve renk kattığını; geçmişle bugünü birbirine bağladığını; farklı gibi gözüken toplum ve bireyleri kaynaştırdığını; karşılaşılan bazı sıkıntı ve sorunlara çözüm üretmese de psikolojik bir rahatlamaya sebep olduğunu; sadece yaşanan anın değil gelecekte de yaşanabilecek olası aksiliklerinin ortaya çıkmadan bertaraf edilmesine vesile olacağı düşüncesinin sağladığı huzuru rahatlıkla görmekteyiz.

Hangi topluma, inanca ve cinsiyete tabii olursa olsun insanoğlu, doğumla başlayan hayat yolculuğunun kaçınılmaz sonu olan ölüm anına kadarki süreci en iyi şekilde yaşamayı istemiş ve bu uğurda yoğun bir çaba harcamıştır. Bunu gerçekleştirebilmek için daha kişi doğmadan ebeveynleri tarafından hazırlıklara başlanmaktadır. Bu hazırlıklar sadece maddi türden olmayıp çocuğun sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmesi ve hayatını sürdürmesi, başarılı, inançlı bir insan olması, bela ve sıkıntılardan uzak bir ömür geçirmesi için ve erkekliğe ilk adım olan sünnet’in hayırlı bir başlangıç ve delikanlılığa ilk adım olarak nitelendirilen askerliğin sorunsuz şekilde tamamlanması için; ergenlik sonrası çocukluktan çıkıp gençliğe adım atan bireyin toplumdaki rolünü belirlemek, neslini devam ettirmek ve kendisine hayat arkadaşı olarak seçtiği insanla yollarını birleştirmek için bir başlangıç olan evliliğin huzuru, bereketi ve hayırlara vesile olması için; dünya hayatının bitip sonsuz hayatın başladığı ölüm anından itibaren vefat eden kişinin günahlarının affı, geride kalanlar tarafından hayırla anılması ve yakınlarının acısının paylaşılması için birtakım inanış ve uygulamalar gerçekleştirilmektedir.

“Samsun ve Çevresindeki Alevilerin Hayatın Safhalarıyla İlgili İnanış ve Uygulamaları” başlığı altında bu inanışların doğru ya da yanlışlığını tartışmaksızın, kabullenilen ve yaşanan realiteyi tespit ederek hangi amaçla ne tür uygulamaların gerçekleştirildiğini hayatın geçiş safhaları olarak adlandırdığımız doğum, düğün ve ölüm örnekleriyle aktarmaya çalışacağım.

8-Anahtar Sözcükler: Samsun, Alevi, Doğum, Düğün, Ölüm, Halk İnanışı

We see the decisive influence of folk beliefs on all the individual and social relationships from the birth, even pre-natal period until the death. Folk beliefs which have been entitled as the "superstitions" or "Superstition" by some people are rejected because they are accepted the corrupt version of reality and unnecessary.

However, rather than rejecting altogether, folk beliefs and practices which do not conflict with intellectual-scientific data and religious beliefs and practices should be classified carefully.  We see easily that they adds a vibrancy and colour of to the different phases of life; bound to past and present each other; integrate seemingly different individuals in the community; lead to a psychological relief though they do not produce solutions for some difficulties and problems encountered in the life; give internal peace for us to overcome some misfortunes encountered in the past and future.

Human beings, regardless of its society, faith and sex, spent an intensive effort to live the best way until the process which have started with the birth and continued to the death that is the inevitable end of the journey of life.  To accomplish this, some preparations have been done before the born of baby by its parents. 

This kind of preparation is not from kind of material. It starts with the born of baby in a healthy way, keep going with its successful and faithful man. Some beliefs and practices (related with the life without trouble and problem, circumcision that is accepted as the first step of male, military service which is seen as the first step of maturity, a peaceful, fertile and good marriage with a woman who is recognized as partner that is accepted as the decisive factor of the role of individual in the community, the continuation of generation, forgiveness of the death man by Allah, commemoration him with goodness, share the pain of his/her relatives) has been carried out in the process of life.

In the title of " The beliefs and practices of the Alawis who have lived in Samsun and its environment, I will try to transfer what kind of applications which is performed and their reasons by detecting the reality which is accepted and lived regardless of their true of false with the birth-marriage, and death samples that we call them as the transition phases of life.

10-Keywords: Samsun, Alawi, Birth, Wedding, Death, Folk Belief