Akademik Veri Yönetim Sistemi
2. Uluslararası Sosyoloji ve Ekonomi Kongresi, Kayseri, Türkiye, 28 - 30 Eylül 2018, ss.13
Asya ve Pasifik Ekonomik İşbirliği’ne (APEC) üye olan ülkeler dünya dış ticaret akımlarının önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. APEC'in günümüzde dış ticaretten aldığı payın büyüklüğü ve ilerleyen yıllarda da uluslararası ticarette sahip olduğu payı arttırma potansiyelinin olması nedeniyle, Türkiye’nin bu ekonomik gruba üye olan ülkeler ile yaptığı ticaretin, gelecekte daha da önem kazanacağı görülmektedir. Bu çalışmanın amacı; Türkiye’nin APEC üyesi 21 ülke ile 1997-2016 yılları arasındaki dış ticaretini hangi faktörlerin etkilediğini, panel veri analizi yöntemi kullanarak ve çekim modelini temel alarak incelemek ve bu süreçte ülkelerin dış ticaretinde meydana gelen değişiklikleri açıklamak ve yorumlamaktır. Bu sayede; Türkiye ve APEC ülkeleri arasındaki uluslararası ticareti etkileyen faktörler belirlenmiş ve değerlendirilmiştir Çalışmada, Türkiye ve APEC üyesi ülkelerin toplam dış ticaret hacmi bağımlı değişken olarak; dış ticaret hacminin GSYİH'ye oranı, ihracat, ithalat, gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) farkı, kişi başına düşen gayrı safi yurtiçi hasıla (KBGSYİH) farkı, nüfus, linder etkisi, göreceli faktör donanımı, uzaklık ve yüzölçümü bağımsız değişken olarak; G-20 üyeliği, G-8 üyeliği, OECD (İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Örgütü) üyeliği, serbest ticaret anlaşmaları ve vize değişkenleri kukla değişken olarak kullanılmıştır. Kurulan 7 model ile yapılan analizler sonucunda; dış ticaret hacmi/GSYİH, ihracat, ithalat, Linder etkisi, göreceli faktör donanımı ve G-20 üyeliği değişkenlerinin Türkiye – APEC ülkeleri arasındaki dış ticaret hacmini olumlu yönde etkilediği; GSYİH farkı ve OECD üyeliği ve vize değişkenlerinin ise dış ticaret hacmini olumsuz yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca; KBGSYİH farkı, uzaklık, nüfus, yüzölçümü, G-8 üyeliği, kriz, serbest ticaret anlaşmaları değişkenleri ile Türkiye ve APEC ülkeleri arasındaki dış ticaret hacmi değişkeni arasında anlamlı bir ilişkinin bulunmadığı belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: APEC, Türkiye, Uluslararası Ticaret, İthalat, İhracat, Çekim
Modeli, Panel Veri Analizi