Çalışanların Mesai İçi Ve Dışı Boş Zaman Davranışlarının İş Performansı Ve Ruhsal Sağlıkları Üzerindeki Etkisi

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Zübeyir Özçelik

Danışman: Ebru Aykan

Özet:

Bu araştırmanın temel amacı; örgüt çalışanlarının mesai içi ve dışı boş zaman davranışlarının, çalışanların performanslarına ve ruhsal sağlıklarına etkilerinin belirlenmesidir. Gerçekleştirilen bu çalışma, ilk iki bölümü teori ve son iki bölümü uygulama olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde; boş zaman kavramının bilimsel araştırma alanının tarihsel süreç içerisindeki gelişimi farklı yaklaşımlarla ele alınmıştır. İkinci bölümde; ruhsal sağlık ve alt boyutlarını içeren anksiyete, depresyon, duygusal kontrol ve pozitif duygular kavramları açıklanmış, iş performansı ve alt boyutları olan görev performansı ve bağlamsal performans üzerinde durulmuştur. Bu bölümde ayrıca iş performansı, ruhsal sağlık ve boş zaman davranışları arasındaki ilişkiler ikili olarak incelenmiştir. Üçüncü bölümde; beyaz yakalı çalışanların boş zaman davranışları dikkate alınarak mesai içi boş zaman davranış ölçeği ve mesai dışı boş zaman davranış ölçeği olmak üzere, Türk çalışma kültürünü yansıtan özgün iki ölçek geliştirilmiştir. Dördüncü bölümde; çalışanların mesai içinde ve dışındaki boş zaman davranışlarının, iş performansı ile alt boyutları olan görev performansı ve bağlamsal performans ile ruhsal sağlık ile alt boyutları olan; anksiyete, depresyon, pozitif duygular, duygusal kontrol üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla, Ankara’da özel sektörde çalışan beyaz yakalılar ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda mesai içi ve dışı boş zaman davranışlarının iş performansı ve ruhsal sağlığı olumlu yönde etkilediği, değişkenler arasında pozitif ve anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada ayrıca işletme yöneticilerine ve bu konularda araştırma yapmak isteyen araştırmacılara mesai içi ve dışında gerçekleşen boş zaman davranışlarının nasıl ele alınabileceğine dair önerilerde bulunulmuştur.