Türkiye Kamu Hastanelerinde Tıbbi Cihaz Kullanımının Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi Kullanılarak Tespit Edilmesi ve Yapay Sinir Ağları ile Modellenmesi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Gamze ALDEMİR

Danışman: Hatice Erkekoğlu

Özet:

Türkiye’de sağlık alanında yapılan yatırımlar son yıllarda teknolojik gelişmelere paralel olarak belirgin bir artış sağlamıştır. Hizmet sunumunda yapılan reformlar hastaneler arasında bir rekabet ortamı oluşturmuştur. Gelişen rekabet ortamı hastanelerin bütçe, insan gücü, tıbbi cihaz, teknoloji gibi mevcut kaynaklarını daha etkin kullanmaları konusunda titiz bir çalışmaya girmesine olanak sağlamıştır. Bu çalışmanın amacı, Sağlık Bakanlığına bağlı kamu hastanelerinin Veri Zarflama Analizi (VZA) yardımıyla ne kadar etkin çalıştıklarını hesaplamak ve yeni kurulacak veya mevcut hastaneler için etkinlik hesaplaması yapabilecek bir Yapay Sinir Ağ (YSA) modeli geliştirmektir. Etkinlik analizi için kullanılan veriler Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğünün (KHGM) yıllık olarak yayınladığı 2015 yılı Kamu Hastane Birlikleri Genel Hizmet Bilgileri Raporu Bülteninden alınmıştır. Çalışmada kullanılan hastane düzeyindeki tıbbi cihaz bilgileri Sağlık Bakanlığına yapılan başvuru ile temin edilmiştir. Çalışma 117 adet A1 ve A2 grubu hastane ile sınırlandırılmıştır. Dal hastaneleri özellikli grup hasta ve hastalıklara hizmet verdiği için ve B, C, D, E grubu hastaneler ise hizmet ettikleri nüfus bölgelerinden etkilenebildikleri için çalışmaya dâhil edilmemiştir. Etkinlik analizi CCR ve BCC modeli olmak üzere iki farklı yöntemle yapılmıştır. CCR modeline göre 117 adet hastaneden 49’u, BCC modeline göre ise 73’ü etkin olarak bulunmuştur. Veri Zarflama Analizi sonrasında etkinlik tahmini yapabilecek yapay sinir ağ modeli geliştirilmiştir. YSA modelinde farklı nöron kombinasyonları denenmiş olup denemeler 5000 iterasyon ile sınırlandırılmıştır. Hata oranı minimal olan ağ modeli belirlenmiştir. Bu modelde test verileri çalıştırılarak tahmin ve gerçek değerler kıyaslanmış olup modelin yüksek oranda başarı sağladığı kanıtlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Etkinlik, Veri zarflama analizi, Yapay Sinir Ağları, Kamu Hastaneleri, Verimlilik